Η Πέλλα είναι περίκλειστη από βουνά στα ΒΔ και ΒΑ της όρια. Ξεκινώντας από τις βόρειες απολήξεις του Βερμίου στα δυτικά της Σκύδρας και συνεχίζοντας βόρεια στον επιβλητικό Βόρα και στην οροσειρά του Κόζιακα, του Πίνοβου και της Τζένας, που συναντά το Πάϊκο, στο ΒΑ άκρο της Αλμωπίας  και κατεβαίνει μέχρι τα ΒΑ των Γιαννιτσών.

Ο Βόρας είναι το τρίτο ψηλότερο βουνό της Ελλάδας, με την κορυφή του (Καϊμάκτσαλαν) να φθάνει τα 2524μ. Ο Βόρας είναι βουνό με ομαλό ανάγλυφο. Η πρόσβαση σε αυτό είναι εύκολη μέχρι την αλπική ζώνη και την κορφή του από τον ασφαλτοστρωμένο δρόμο που οδηγεί στο χιονοδρομικό κέντρο. Με τα γειτονικά του όρη Τζένα και Πίνοβο αποτελεί ένα ορεινό συγκρότημα με πολύ ενδιαφέρουσα χλωρίδα. Στο σύνολό του το βουνό παρουσιάζει μια πολύ μεγάλη ποικιλία οικοτόπων, με εκτεταμένες περιοχές από συνεχόμενα δάση, βαθιές κοιλάδες, χαράδρες και βοσκότοπους, που υποστηρίζουν την παρουσία πολλών σημαντικών ειδών, τόσο χλωρίδας όσο και πανίδας.

Ο Βόρας είναι το φυσικό σύνορο των νομών Φλώρινας και Πέλλας και συγκαταλέγεται στο ευρωπαϊκό δίκτυο προστατευόμενων περιοχών NATURA 2000.

Το Πάϊκο, που χωρίζει την Πέλλα από το Κιλκίς και την λεκάνη του Αξιού, πρέπει θεωρείται συνέχεια της οροσειράς του Βόρα. Γεωλογικά αποτελεί μια ενότητα με την Τζένα και το Πίνοβο. Τα υψόμετρα των κορυφών του κυμαίνονται από τα 1219 ως τα 1650μ. (Γκόλα Τσούκα). Χαρακτηρίζεται από τον μεγάλο πλούτο των νερών του και την ποικιλία των βιοτόπων και της βλάστησης του. Φιλοξενεί το μεγαλύτερο καστανόδασος της Ελλάδας και αποτελεί έναν ιδανικό προορισμό για πεζοπορικό και φυσιολατρικό τουρισμό, χάρη στην ευκολία και προσιτότητα των μονοπατιών του σε συνδυασμό με την πλούσια φύση του και την κεντρική θέση του στον μακεδονικό χώρο.

Ο υδρολογικός πλούτος της περιοχής είναι από τους κυριώτερους παράγοντες που καθόρισαν την αγροτική φύση του τοπικού πολιτισμού της από τα πανάρχαια χρόνια και, παράλληλα, της χάρισαν την μοναδική χλωριδική ομορφιά της.

Στα όρια των νοτιοδυτικών απολήξεων του Βόρα με τα χαμηλότερα βορειοανατολικά σημεία της λεκάνης του Αμυνταίου έχουν σχηματισθεί οι λίμνες Πετρών και Βεγορίτιδας. Οι δύο λίμνες συγκαταλέγονται στο ευρωπαϊκό δίκτυο προστατευόμενων περιοχών NATURA 2000.

Η λίμνη Βεγορίτιδα είναι από τις βαθύτερες λίμνες της Ελλάδας. Η περιγραφή της είναι ιδιαίτερα δύσκολη, καθώς το μέγεθός της μεταβάλλεται συνέχεια, με τα νερά της να υποχωρούν γοργά τα τελευταία χρόνια, κυρίως λόγω της υπερβολικής άντλησης. Θεωρώντας την μέση στάθμη της σε υψόμετρο 510μ., το μέγιστο βάθος της υπολογίζεται στα 40μ.

Στα στενά μεταξύ των ορεινών όγκων του Βόρα και του Βερμίου βρίσκεται η λίμνη του Αγρα. Ο υγρότοπος του Άγρα είναι μια περιοχή με πολύ μεγάλη οικολογική αξία, εξαιτίας της μοναδικότητας των ενδιαιτημάτων του, καθώς και του ιδιαίτερου ρόλου στο μεταναστευτικό ταξίδι και το φωλεασμό πολλών σπάνιων και απειλούμενων ειδών.

Το Πάϊκο είναι ένα βουνό πολύ πλούσιο σε υδάτινους πόρους. Άφθονα ποτάμια και ρέματα κυλούν όλο το χρόνο στις πλεγιές του με κυριότερα αυτά της Γοργόπης, του Μαυροπόταμου, της Γρίβας, του Στραβοπόταμου, του Μεγάλου Ποταμιού και του Ξεροπόταμου. Η πλούσια υδρολογία του Πάϊκου, είναι αυτή που συνέβαλε στην εξαιρετικά πλούσια βλάστησή του και στον πανάρχαιο αγροτικό πολιτισμό της περιοχής..

Ο Βόρας καλύπτεται από μεγάλα δάση οξιάς, δρυός και δασικής πεύκης. Στο βουνό έχουν εντοπισθεί περί τα 143 είδη σπάνιας χλωρίδας και 137 είδη σημαντικών πτηνών, γεγονός που οδήγησε την Ευρωπαϊκή Ένωση να εντάξει το βουνό στο πρόγραμμα περιβαλλοντικής προστασίας NATURA 2000. Χαρακτηριστικό της περιοχής είναι τα απομεινάρια δάσους του πεύκου Pinus peuce, όπως και της βελανιδιάς Quercus trojana. Την βελανιδιά αυτή την συναντούμε κυρίως στις δυτικές πλαγιές του, όπου σχηματίζει εκτεταμένα δάση.

Οσον αφορά την πανίδα, υπάρχουν είδη που δεν συναντάμε στους γειτονικούς ορεινούς όγκους, όπως η χερσαία χελώνα και αρκετά είδη πουλιών, όπως ο βασιλαετός, ο γυπαετός και ο χιονόστρουθος. Ιδιαίτερη σημασία παρουσιάζει η περιοχή για τα αρπακτικά, καθώς έχουν παρατηρηθεί 23 είδη, αλλά και για τους δρυοκολάπτες που αντιπροσωπεύονται εδώ με 9 είδη.

Στο παρελθόν τα δάση του Πάϊκου είχαν υποστεί έντονη εκμετάλευση και σε συνδυασμό με την υπερβόσκηση, το βουνό είχε αποψιλωθεί από τα δάση του σε σημαντικό βαθμό. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα την δημιουργία μιας μεγάλης ποικιλίας βιοτόπων στο βουνό, η οποία σε συνδυασμό με τον μεγάλο υδάτινό του πλούτο και την σχετική προστασία του σήμερα (μετά από την μείωση των ανθρωπίνων δραστηριοτήτων τις τελευταίες δεκαετίες του περασμένου αιώνα), να έχει καταστήσει το βουνό σε περιοχήμε εξαιρετικά μεγάλο χλωριδικό πλούτο. Αυτός ο οικολογικός πλούτος υποστηρίζει μια σημαντική πανίδα και ορνιθοπανίδα.

Παρόλο που η λίμνη Βεγορίτιδα είναι σημαντικά υποβαθμισμένη, παρουσιάζει σημαντική ποικιλία οργανισμών και ιδιαίτερα πουλιών. Τον χειμώνα, όταν οι υπόλοιπες λίμνες της περιοχής παγώνουν, η Βεγορίτιδα λόγω του μεγέθους της, προσφέρει καταφύγιο σε χιλιάδες υδρόβια. Από τα θηλαστικά σημαντική είναι η παρουσία της βίδρας, γιατί θεωρείται πολύ καλός δείκτης καθαρότητας των νερών στα οποία ζει, άρα οι ελπίδες για διατήρηση των υγροβιότοπων αυτών σε ικανοποιητικό επίπεδο συνεχίζουν να υπάρχουν. Στη Λίμνη Bεγορίτιδα έχουν καταγραφεί 11 είδη ψαριών από τα οποία ο κορήγονος είναι μοναδικός στον κόσμο.

Οσον αφορα την λίμνη του Αγρα, οι εξαιρετικές βιοκλιματικές συνθήκες του υγρότοπου έχουν συμβάλει στην ανάπτυξη σημαντικών φυτοκοινωνιών, που προσδίδουν στην λίμνη μεγάλο οικολογικό ενδιαφέρον. Κυρίως για την υδρόβια και ελόβια βλάστηση που διαθέτει και τον αριθμό της πανίδας που φιλοξενεί. Yπάρχουν επίσης λειμώνες με βούρλα και παρυδάτια δενδρώδης βλάστηση αποτελούμενη κυρίως από λεύκες, ιτιές, πλατάνια και σκλήθρα. H πανίδα του υγρότοπου είναι η χαρακτηριστική των ελωδών εκτάσεων: βατράχια, βίδρες, μυοκάστορες, υδρόβιες χελώνες και νερόφιδα. Η ορνιθοπανίδα της λίμνης περιλαμβάνει περισσότερα από 70 είδη πτηνών, που χρησιμοποιούν τη λίμνη για φώλιασμα, διαχείμανση και αναπαραγωγή. H περιοχή είναι σημαντική για μια από τις τέσσερις αποικίες του μουστακογλάρονου στην Eλλάδα και του σπανιότατου στην μαυρογλάρονου. Τέλος είναι μια από τις λίγες γνωστές περιοχές αναπαραγωγής της ροπαλόπαπιας.

Η άνοιξη έρχεται αργά στην αλπική ζώνη του Βόρα και συνεχίζεται μέχρι αργά το καλοκαίρι. Τα καταπράσινα λιβάδια του διακόπτονται από τις χιονούρες που αργολιώνουν και τα ποταμάκια που τα διατρέχουν. Από τον Ιούνιο είναι κατάφορτα με πολύχρωμα αγριολούλουδα. Η περιήγηση στα αλπικά λιβάδια του Βόρα αποτελεί ξεχωριστή χαρά για τους φωτογράφους της φύσης. Η πιο καλή εποχή για να γνωρίσουμε, να φωτογραφίσουμε και να απολαύσουμε τα αλπικά λιβάδια και την ξεχωριστή χλωρίδα του Βόρα είναι το καλοκαίρι.

Το δάσος του Καϊμάκτσαλαν

Στην ανατολική πλευρά του Βόρα, στο φαράγγι Ράμνο Μπόρ, βρίσκεται το περίφημο Μαύρο Δάσος, μαγευτικό τοπίο από πανύψηλα πεύκα, ίσια σαν λαμπάδες, να αγναντεύουν τον καταγάλανο ουρανό. Σημαντικής χλωριδικής σημασίας στολίζει τον κάμπο της Αλμωπίας και την πλαγιά του Καϊμάκτσαλαν. Οι διαδρομές που μπορεί να ακολουθήσει ο επισκέπτης είναι δύο. Μία απο το χωρίο Ορμα, που βρίσκετε δίπλα στα Λουτρά και η δεύτερη από το χωριό Μεγαπλάτανος.

Αποτελεί σημαντικό βιότοπο και περιοχή ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους που έχει αναγνωρισθεί ως προστατευόμενη περιοχή με το NATURA 2000 και έχει ενταχθεί στο δίκτυο CORINE.

Επίσης στο δασικό σύμπλεγμα που ορίζεται από τα χωριά Πευκωτό και Κάτω Κορυφή βρίσκεται το Δάσος Οξιάς του Πευκωτού, που έχει κηρυχθεί Μνημείο της Φύσης από το 1980.

Σπήλαιο Λουτρών Πόζαρ

Πρόκειται για ένα μεγάλο σύμπλεγμα 16 σπηλαίων, ένα βάραθρο 50μ. και πολλά σπηλαιοκαταφύγια. Σχηματίστηκαν πριν χιλιάδες χρόνια, όταν η στάθμη των υδάτων ήταν στο επίπεδο των εισόδων των σπηλαίων, πρίν ακόμα σχηματιστεί η πεδιάδα της Αριδαίας. Συστηματικές ανασκαφές και εξερευνήσεις των σπηλαίων έφεραν στο φως άφθονες ενδείξεις για την παρουσία αυτόχθονου πληθυσμού. Υπάρχουν στοιχεία για την ζωή του πρωτόγονου ανθρώπου από εργαλεία και άλλα αντικείμενα που μαρτυρούν πως οι χώροι των σπηλαίων χρησιμοποιούνταν από την Νεολιθική ή και Παλαιολιθική ακόμα εποχή. Χιλιάδες ευρήματα και απολιθώματα από προϊστορικά ζώα έχουν ανακαλυφθεί στις σπηλιές και φυλάσσονται στο Παλαιοντολογικό & Λαογραφικό Μουσείο Αλμωπίας.